Nữ tu Hiến sĩ Thánh Phanxicô đệ Salê ở Ecuador trợ giúp người dân Alausí ở Ecuador sau vụ lở đất kinh hoàng
Franziska Gömmel – Vatican City
Vào lúc 4 giờ rưỡi sáng, Sơ Klara-Maria Falzberger rời Quito, nơi sơ đã sống từ năm 1997: chiếc xe của sơ chở đầy thực phẩm, chăn mền và nhiều thứ cần thiết khác cho người dân bị ảnh hưởng bởi trận lở đất. Nơi này cách Quito 400 km và Sơ Klara-Maria phải mất tám giờ để đến được nơi đó. Cách đây vài tuần, sơ chỉ cần năm giờ để lái xe đến đó. Nhưng vào cuối tháng 3, ngay tại Alausí, nơi các nữ tu dòng Hiến sĩ của Thánh Phanxicô đệ Salê của Sơ Klara-Maria điều hành một trường học, đã xảy ra một vụ lở đất khủng khiếp.
Sơ Klara-Maria kể: “Đó là vào lúc khoảng 9 giờ 10 phút tối Chúa Nhật, khi một trong những giáo viên của chúng tôi ở trường Quito, có bố mẹ sống ở Alausí, gọi cho tôi trong tuyệt vọng. 'Núi lở và tôi không biết chuyện gì đã xảy ra với gia đình mình'. Tôi ngay lập tức cố gắng liên lạc với các chị em trong dòng của tôi và họ nói với tôi: 'Chúng em không biết chuyện gì đã xảy ra: có một trận động đất, gây nên mất điện và bây giờ mọi người đang ở trên đường và than khóc. Mọi người đều đang khóc và kêu la cầu cứu. Chúng em không thể nhìn thấy gì cả, có một đám mây bụi - chúng em hy vọng không có chuyện gì xảy ra với những người khác! Chúng em ổn cả…'".
Rời bỏ ngôi làng chưa bao giờ là một lựa chọn của các nữ tu
Trong những chuyến đến thăm thị trấn Alausí, Sơ Klara-Maria cố gắng phân phát trực tiếp hàng hóa mà sơ mang đến cho những người còn ở lại nơi đó. Những hàng hóa còn dư lại được cất giữ lại trong trường học. Hiện tại, Sơ Klara-Maria và các nữ tu không còn từ Quito lái xe đến làng miền núi hàng tuần nữa nhưng vẫn duy trì các chuyến thăm làng đều đặn.
Ngay sau trận lở đất, năm nữ tu vẫn ở lại Alausí để chăm sóc người dân. Ban đầu, vì không thể sống trong trường học nên các nữ tu chuyển đến thành phố Sibambe, cách đó khoảng 30 km. Tuy nhiên, việc đóng cửa trường vĩnh viễn không bao giờ là một lựa chọn của các sơ. Sơ Klara-Maria nhấn mạnh: "Điều mọi người cần là các nữ tu của chúng tôi ở lại với họ. Chúng tôi có thể nói rằng tình hình thực sự nguy hiểm và đó là lý do tại sao chúng tôi rút lui: nhưng điều này là không thể. Người ta xin chúng tôi đừng đóng cửa trường học: 'Chúng tôi thậm chí không thể tưởng tượng được rằng trường học không còn ở đó nữa! Chúng tôi cần các sơ!'. Rời bỏ họ thì giống như chúng tôi phản bội tất cả họ…”.
Sự tuyệt vọng và nước mắt có nguy cơ trở thành sự thờ ơ
Cuộc sống thường ngày ở Alausí ít nhiều đã trở lại. Nhiều gia đình vẫn không có nhà vì nhà của họ bị chôn vùi dưới trận lở đất. Sơ Klara-Maria giải thích: “Thật không may, họ vẫn đang chờ đợi Nhà nước – sớm hay muộn và ở đâu đó – cấp cho họ một lô đất mới”. Cuối tháng 6, Chính phủ Ecuador cũng đã ngừng cung cấp viện trợ khẩn cấp cho các nạn nhân thiên tai. Vì lý do này, người dân địa phương đang bắt đầu tự mình xây dựng lại ngôi làng bao nhiều có thể trong khi chờ đợi sự trợ giúp của chính phủ: để kết nối Alausí với các ngôi làng miền núi xung quanh, ví dụ, họ đã ổn định tình trạng lở đất để tạo ra các con đường kết nối mới.
Sau trận lở đất, các nữ tu có mặt ở Alausí để người dân có người có thể nói chuyện với họ hoặc lắng nghe họ. Sơ Klara-Maria lưu ý rằng các gia đình không nói về những gì đã xảy ra. “Họ có xu hướng giảm nhẹ nó: 'Chà, nó không nghiêm trọng, nó đã có thể tệ hơn: chúng tôi vẫn còn sống và điều đó không sao cả'. Nhưng sau đó, nếu ai đó đến 'từ bên ngoài' và đặt câu hỏi, thì với người đó, họ có thể 'trút bầu tâm sự' mà họ đã kìm nén trong lòng mình để không làm tổn thương người khác."
Trước hết, các nữ tu dòng Hiến sĩ dấn thân để mang nhịp điệu cuộc sống hàng ngày trở lại Alausí. Các lớp học ban đầu chỉ có thể được tổ chức trực tuyến – nhưng họ đã quen với điều này kể từ sau đại dịch. Ngay sau trận lở đất, các nữ tu đã liên lạc với tất cả học sinh để hỏi thăm tin tức về sức khỏe, nhà cửa và hỏi các em có mất người thân nào không:
“Hầu như không có ai không thương nhớ những người thân yêu của mình!”
“Hầu như không có ai không thương khóc những người thân yêu của mình. Những người này không chỉ là người trong gia đình, mà có thể là hàng xóm, bạn bè, ... Trẻ em cần một người mà chúng có thể nói chuyện, chúng cần cảm thấy rằng cuộc sống vẫn tiếp diễn – ngay cả khi trong gia đình có bảy, tám người đã chết: bất chấp mọi đau đớn, họ vẫn phải tiếp tục cuộc sống của mình… Đó là một hình thức hỗ trợ hoàn toàn mang tính nhân văn.
Vào cuối tháng 6 năm 2023, ba tháng sau vụ lở đất, công việc khắc phục bị dừng lại. Đến thời điểm đó, lực lượng cứu hộ đã tìm thấy 65 người chết, nhưng Sơ Klara-Maria biết rằng có ít nhất 10 người khác sẽ bị chôn vùi mãi mãi vì trận lở đất, vì vùng Alausí Mới vẫn bị chôn vùi dưới 40 mét đất. Việc có thể xảy ra lở đất là điều có thể đoán trước được: lở đất thường xuyên xảy ra ở khu vực này; nhưng trước đây chưa bao giờ xảy ra ở mức độ này. Vì lý do này, nhiều người tin rằng họ sẽ nhận thấy điều đó khi đất bắt đầu lở và họ sẽ có thời gian để chạy thoát.
Có nguy cơ là Alausí sẽ trở thành "thị trấn ma"
Ngay sau vụ lở đất, nhiều người đã bỏ đi nơi khác vì nhà đã sập hoặc đơn giản vì họ sợ: vì núi có thể tiếp tục lở. Tuy nhiên, trong những tháng và những tuần gần đây, nhiều người trong số họ đã quay trở về, bởi vì về lâu dài, chi phí phải trả cho việc thuê nhà ở các làng lân cận quá cao, trường học hoặc nơi làm việc quá xa.
Tuy nhiên, đặc biệt là sau nỗi sợ hãi ngay sau trận lở đất, Sơ Klara-Maria và nữ tu cùng dòng của sơ luôn tìm thấy niềm hy vọng mới trong thị trấn. Và chính vì vậy mà vào ngày 26 tháng 4, một tháng sau trận lở đất, lá cờ của Alausí lại được kéo lên trên “Cây cầu đen”.
"Tôi ở bên bạn. Đừng nản lòng. Chúa bảo vệ bạn."
Sơ chia sẻ thêm: “Từ Quito, nhiều học sinh từ nhiều trường, dù không biết những học sinh ở Alausí cũng như không biết chúng tôi, đã gửi những trợ giúp cho chúng tôi – không chỉ những nhu cầu cơ bản. Một sáng kiến rất cảm động của một trường học yêu cầu học sinh tiểu học của mình viết thư để gửi cho trẻ em ở Alausí. Lần đầu tiên chính tôi mang theo một túi đầy thư để các nữ tu có thể chuyển tải những thông điệp mà họ gửi đến các em, thầy cô và mọi người: 'Tôi ở bên các bạn. Đừng nản lòng. Chúa bảo vệ bạn.' Đó là những suy nghĩ nhỏ bé mang lại hy vọng…”.
Những thông điệp tương tự cũng được viết trên những chiếc hộp mà các Nữ tu dòng Hiến sĩ từ Quito mang đến Alausí. Ngay sau trận lở đất, các Nữ tu dòng Hiến sĩ Thánh Phanxicô đệ Salê ở Áo cũng bắt đầu một chiến dịch gây quỹ và chiến dịch này đã kết thúc. Nhưng Sơ Klara-Maria biết rằng sơ có thể luôn tin cậy vào các chị em cùng dòng của mình, ngay cả những người ở bên ngoài Ecuador, và vào sự hỗ trợ của họ trong trường hợp cần thiết.
Sơ chia sẻ: “Tôi tin rằng sự giúp đỡ mà chúng tôi dành cho nhau chính là ánh sáng cho những ai tin rằng mình đã mất tất cả. Dân chúng rất liên đới với nhau: chính trong những hoàn cảnh này, chúng tôi nhận ra rằng mọi người giúp đỡ lẫn nhau.”
